لودویک لازاروس زامنهوف

لودویک لازاروس زامنهوف (زادهٔ ۱۵ دسامبر ۱۸۵۹ – درگذشتهٔ ۱۴ آوریل ۱۹۱۷) پزشک لهستانی و آفرینندهٔ زبان بین‌المللی اسپرانتو در سال ۱۸۸۷ است.

در زادگاه او که امپراتوری روسیه آن را تصرف کرده بود در کنار لهستانی به روسی، آلمانی و زبان کلیمیان سخن می‌گفتند.

وی سیزده ساله بود که در میدان شهر شاهد سوءتفاهم بزرگی ناشی از تکلم به زبان‌های گوناگون شد و به این فکر افتاد که یک زبان مشترک برای همه جهانیان بسازد.

او شروع به ساختن زبان ابداعی‌اش کرد و دریافت که با بهره‌گیری از وندها (پیشوندها و پسوندها) می‌توان تعداد واژه‌هایی را که باید به حافظه سپرده شود، به‌اندازۀ قابل توجهی کاهش داد.

و در نوزده‌سالگی، شکل اولیهٔ زبان او آماده شده بود که نام آن را «زبان جهانی» گذاشته بود.

وي پس از طي تحصيلات خود در دبيرستان، وارد دانشگاه شد و در رشته چشم پزشكي فارغ التحصيل گرديد.

با اين حال او به علم لغت علاقمند بود و در اين رشته به مطالعه پرداخت.

پدرش که فکر می‌کرد پرداختن به زبان بین‌المللی، وقتی برای تحصیل جدی او باقی نخواهد گذاشت، از او قول گرفت که کار بر روی زبان‌اش را به‌طور موقت تا پس از اتمام دانشگاه، قطع کند و دست‌نویس‌های «زبان جهانی» نیز تا بازگشت او از مسکو، تحویل پدر شد.

پس از بازگشت به خانه، وی دریافت که پدرش در غیاب او تمامیِ دست‌نوشته‌های او را در مورد «زبان جهانی» به آتش کشیده و از بین برده‌است؛ اما پایداری و حافظهٔ او و کسب اجازه از پدر در مورد کار مجدد بر روی زبانش، باعث شد که وی به‌زودی دوباره مشغول پروژهٔ زبان بین‌المللی‌اش گردد، اما این‌بار، قرار شد که تا قبل از اتمام تحصیلات، در مورد زبان جدید با کسی صحبت نکند و آن را منتشر نیز نسازد.

در نتیجه در 26 سپتامبر 1887 براي پايان دادن به اختلافات زبان‏هاي گوناگون، زبان مخصوصي را با توجه به ريشه لغات همه زبان‏هاي اروپايى به وجود آورد و آن را اسپِرانْتو به معني اميد ناميد.

اين زبان، داراي 16 قاعده بسيار آسان و زبان تفاهم بين‏ المللي است.

اسپرانتو طبق آخرين روش‏هاي كدگذاري علمي، ساخته شده ‏است تا همه مردم جهان، حتي افراد كم هوش يا نابينايان و ناشنوايان نيز بتوانند آن را به آساني فراگيرند و با هم تفاهم برقرار كنند.

امروزه متوجه شده‏ اند كه اسپرانتو، بهترين زبان براي كار كامپيوترها و ماشين‏هاي ترجمه است و سريع‏ترين، ارزان‏ترين و مطمئن‏ترين وسيله انتقال اطلاعات علمي به سراسر جهان، به ويژه براي كشورهاي كم درآمد و كم رشد است.

درواقع او عقیده داشت که زبان تنها یک وسیله یا ابزار ارتباطی بین انسان‌ها است و نباید با مرام یا مسلکی خاص پیوند یابد (بی‌طرفی سیاسی، مذهبی، نژادی و ملیتیِ اسپرانتو).

به‌همین سبب، بیانیهٔ ۱۹۰۵ را نگاشت و آن را در نخستین کنگرهٔ جهانیِ اسپرانتو (۱۹۰۵) به تصویب رساند که در واقع تا به امروز نیز بنیاد دوم اسپرانتو – و به‌عنوان اساسی مستحکم برای پیشبرد نهضت اسپرانتو در دنیا – محسوب می‌گردد.

با اين حال و با وجود استقبال ملل دنيا از زبان اسپرانتو، به علت مخالفت دول مختلف به ويژه دولت‏هاي استعمارگر انگليسي زبان، زبان اسپرانتو بين‏ المللي نشد.

یونسکو سال ۱۹۸۶ را، به پاس خدمات او به بشریت و به خاطر ابداع زبان اسپرانتو، سال «زامنهوف» اعلام کرد.

روز اسپرانتو، که مهم‌ترین روز در تقویم بزرگداشت‌های زبان اسپرنتو است و تحت نام‌های دیگری مانند روز زامنهوف، روز جهانی کتاب اسپرانتو، روز ادبیات اسپرانتو و روز بین‌المللی فرهنگ اسپرانتو نیز به آن اشاره می‌شود، در واقع هر ساله در روز ۱۵ دسامبر، یعنی روز تولد زامنهوف، در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.