چالش بزرگ هفت خوان ها

چندی پیش یک مطلبی در خصوص عدد هفت و داستان قداست آن نوشتم که بسیار هم موردتوجه شما یاران قرار گرفت.
چون این موضوع مصادف شده است با برگزاری کارگاه هفت‌خوان من، به ذهنم رسید برایتان مطلبی بنویسم در خصوص اینکه چرا بسیاری از چالش‌های بزرگ معنوی و عرفانی و اسطوره‌ای ما هفت مرحله داشته است.
پس پیشنهاد می‌کنم یک قهوه‌ی ترک به روش یونانی دم کنید و به روی مبل راحتی لم بدهید و این مطلب را همراه قهوه بنوشید، خدا را چه دیدی، شاید تأثیری بر روحتان گذاشت که قهوه قرار است بر جسمتان بگذارد.

پ.ن: اگر قهوه‌ی ترک را به جای آب با شیر دم کنید می‌شود قهوه‌ی ترک یونانی

قهرمان برای قهرمان شدن مراحلی باید بگذراند

پیش‌تر در همان پست ورقه‌ای هفت گفتم که به دلیل محدودیت اعداد هفت به معنای خیلی بود (برای بهتر درک این مطلب پیشنهاد می‌کنم پست عدد 7 را بخوانید) پس در اولین مرحله ما تقریباً می‌دانیم که اگر در هر جایی در علوم باستانی از ۷ مرحله صحبت شده است در واقع همان خیلی مرحله است. اما از یک جایی به بعد که دیگر می‌توان رد پای قداست را در عدد هفت دید، تکرار مراحل و چالش‌های هفت‌گانه به‌قدری زیاد است که نمی‌توان از آنها به‌راحتی گذشت.
در این پست من می‌خواهم چند تا از این هفت‌ مرحله‌ها را به شما معرفی کنم. از اینکه چرا قهرمانان همیشه هفت مرحله را می‌گذرانند.

وقتی بحث از چالش هفت‌مرحله‌ای بشود همه‌ی شما حتماً یاد معروف‌ترین چالش هفت‌مرحله‌ای یعنی هفت‌خوان رستم می‌افتید. اگر اهل شاهنامه باشید می‌دانید که رستم برای نجات پادشاه ایران که در جنگ با دیو سپید شکست‌خورده بود به‌سوی مازندران شتافت و در راه به دشتی رسید و از آنجا هفت مرحله‌ی سخت را پشت سر نهاد تا بتواند پادشاه یا شهریار کشورش را نجات دهد.
چقدر این نمادگرایی زیباست.
گویا برای نجات شهریارتان که مستوجب شکوفایی و امنیت و آرامش شماست باید ۷ مرحله‌ی پر تنش را بگذرانید. در مرحله‌ی اول همراهش یعنی اسب او رخش شیری را از پای در می‌آورد و جان رستم را نجات می‌دهد. باتوجه‌ به نقش پر رنگ رخش در مابقی خوان‌ها می‌توان نتیجه گرفت گویا طی این راه بی همراهی یک یار یا یک کسی که حواسش به شما باشد تقریباً غیرممکن است. باری، رستم در مرحله‌ی بعدی از بیابانی طاقت‌فرسا می‌گذرد و عشقش به هدف را می‌آزماید و بعد هم اژدها را می‌کشد و در خوان چهارم جادوگر مکار و فریبکار را از پای درآورده و در خوان پنجم با اولاد مرزبان و بعد هم در خوان ششم با ارژنگ دیو و در نهایت با دیو سپید می‌جنگد و او را شکست می‌دهد و پادشاه خود را نجات می‌دهد.

از شاهنامه غافل نشوید

شاید بسیاری از شما بدانید که اسفندیار هم هفت‌خوانی در شاهنامه دارد. شاید به همین دلیل است که جدی‌ترین حریف رستم اوست. چرا که او هم مراحلی را برای رسیدن به تکاملی طی کرده. هفت‌خوان اسفندیار برای نجات خواهرانش است او در این مراحل به ترتیب با گرگ‌ها می‌جنگد و سپس با شیران می‌جنگد و بعد اژدها را از پای در‌می‌آورد و سپس با زن جادوگر روبرو شده و بعد در خوان پنجم با سیمرغ و بعد هم در خوان ششم با عوامل طبیعی دست‌وپنجه نرم می‌کند و درنهایت در خوان هفتم به قلعه‌ی رویین دژ رفته و خواهرانش را نجات می‌دهد.

پیشنهاد می‌کنم، البته بیشتر توصیه می‌کنم که بروید و این دو هفت‌خوان را با دقت بخوانید و با آنچه که در ادامه‌ی این محتوا می‌خوانید تطبیق بدهید و خواهید دید که چه رازهایی برشما آشکار نمی‌گردد. از نام خواهران اسفندیار که همای و به‌آفرید است تا پایان همه‌ی این داستان‌ها پر است از نماد و اسطوره.

کهن‌ترین هفت مرحله ایرانی

اما برای من نمی‌تواند انتخاب این هفت مرحله‌ها از سوی جناب فردوسی بی‌هیچ پیش‌زمینه‌ای باشد. باتوجه‌ به اینکه می‌دانیم او از حکمت ایرانیان باستان اطلاع دقیق دارد – که به همین دلیل هم لقب حکیم دارد – پس او حتماً با قدیمی‌ترین هفت مرحله‌ی ایران آشناست.
بله عزیزان من، قدیمی‌ترین هفت مرحله در ایران باستان شاید بتوان گفت «درجات هفت‌گانه مهرپرستی» است.
در کیش مهرپرستی یا همان میترائیسم پیروان برای پیوستن به مغان باید زیر نظر بالاترین مقام روحانی «مغ» هفت مرحله‌ی سلوک را طی می‌کردند.
این هفت مرحله عبارت بودند از:
کلاغ (پیک) _ پوشیده (کریپ‌توس)_
سرباز _ شیر _ پارسی یا پارسایی _ خورشید یا مهر پویا _  پدر
کاش به قدری امکان داشتم که از همه اینها به شما کلی مطلب و نمادگرایی می‌گفتم از پدری که در مرحله هفتم آن است و بعدها در دین مسیحیت می‌شود پدر مقدس تا یک عالمه اسطوره دیگر.
ولی به شدت توصیه می‌کنم این هفت مرحله را با هفت‌خوان‌های شاهنامه تطبیق بدهید. عجیب نیست؟

هفت شهر عشق

بعد از ورود اسلام به ایران و تشکیل تصوف، ما با هفتی دیگر مواجه می‌شویم. این بار این سالکان صوفی هستند که برای رسیدن به مقام بالای تصوف و قطب شدن می‌بایست هفت مرحله‌ی خاص را بگذرانند.
این هفت مرحله برای صوفیان که البته باید بگویم بیش از هفت مرحله بوده است (در مقامات عارفانه اسلامی از ۱۰۰ مرحله نام‌ برده ‌شده است. ۱۰ مرحله که هر یک ۱۰ مرحله دارد) و توسط برخی از بزرگان صوفی به هفت مرحله کاهش پیدا کرد و بعد به زیبایی هر چه تمام در داستان منطق‌الطیر عطار به تحریر درآمد.
در این داستان مرغان که نماد انسان‌ها هستند به دنبال شهریاری برای آرامش و امنیت می‌گردند ( شما را یاد چیزی نینداخت؟! ) هدهد به آنها می‌گوید که این شهریار نمی‌تواند چیزی به غیر از سیمرغ باشد ولی دست یافتن به او کاری است بس دشوار و می‌بایست از هفت وادی یا شهر به نام‌های طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، و فنا بگذرند.

کیمیاگری

به قدری توصیفات عطار که همانا چراغ راهی است برای هر سالکی که بخواهد مراحل سلوک عملی را طی کند، زیبا و دلنشین و کاربردی است که حد ندارد.
در گفتار عطار در تأویل این هفت مرحله ما با یک رشد و یک ارتقا دقیق و مرحله‌بندی شده از پایین به بالا مواجه هستیم. یعنی نمی‌توان به مرحله‌ی دوم رفت اگر مرحله‌ی اول را درست طی نکرده باشید.
و اینجاست که از میان آیین‌های باستانی و جادویی یک هفت دیگر سر بر می‌آورد و آن هفت مرحله‌ی کیمیاگری است. هفت‌مرحله‌ای که یک کیمیاگر می‌بایست بر روی یک مس انجام دهد تا آن را به زر تبدیل کند.
هفت مرحله‌ی کیمیاگری عبارت‌اند از
آهکی کردن _ تجزیه شدن _ جداسازی _ اتصال _ تخمیر _ تقطیر _ انعقاد
خوب جادوی قضیه از اینجا به بعد کمی ناباورانه می‌شود. شاید برایتان عجیب‌تر آن باشد که این هفت مرحله در واقع از دیدگاه عارفانه هفت‌ مرحله‌ای است که باید جان شما طی کند تا از یک مس ارزان به زری گران‌بها تبدیل شود.

هفت‌خوان میرهادی

یادی کنیم از مولانا که فرمود:
گفتم که خوش عذرا تو هست کن فنا را   زر ساز مس ما را تو جان کیمیایی
تسلیم مس بباید تا کیمیا بیاید
تو گندمی ولیکن بیرون ز آسیایی

و اگر برایتان موضوع را بشکافم خواهید دید که همه‌ی این هفت مرحله‌ها به شدت در نمادگرایی و هدف به هم شبیه هستند. حتی در مرحله‌بندی و ترتیب مراحل.
و آخرین هفت مرحله‌ای که بررسی خواهیم کرد هفت‌خوان میرهادی است.

واقعاً منتظرید که بگویم؟
شرمنده شما هستم این محتوای کارگاه است و باید بیایید آنجا بشنوید
اما به طور خلاصه بگویم که من با کالبدشکافی هفت‌گانه‌های باستانی و نمادین به هفت مرحله رسیدم که هر انسانی باید این هفت مرحله را برای هر تصمیمی و هر انتخابی در زندگی بگذراند تا بتواند انتخاب‌های بهتری داشته باشد.
فلذا در کارگاه هفت‌خوان میرهادی ما این هفت‌ها را به یک هفت مرحله‌ی خاص امروزی و کاربردی برای زندگی امروز تبدیل می‌کنیم.